Aziatische Hoornaar
Het opsporen van nesten. Van de basis (lokpotmethode), verhuismethode (Vrancken-methode) tot het herprogrammeren van AH’s.
Opsporen van nesten : de basis
De soort komt intussen als exoot voor in Spanje, Portugal, Italië, Duitsland, Groot-Brittannië, Nederland en België.
In 2022 werden er meer dan 1200 nesten geneutraliseerd in België.
We noemen ze een ‘invasieve exoot’:
- De soort kwam hier oorspronkelijk niet voor, maar neemt nu snel in aantal toe en is al verspreid over geheel Vlaanderen.
- Ze valt honingbijen en andere inheemse insecten aan, die onze bloemen en planten bestuiven.
Net zoals de vele wespensoorten die we kennen is de AH een sociaal insect. Ze zijn het meest verwant aan de kortkopwespen (gewone wesp (Vespula vulgaris) en Duitse wesp (Vespula germanica) en langkopwespen (Middelste wesp (Dolichovespula media) deze vormen de onderfamilie van de papier wespen. Deze wespen “vermalen” plantaardig materiaal waar ze hun nest mee op bouwen. Het nest komt over als opgebouwd uit papier of karton, vandaar de naam..
Hoe nesten van de Aziatische hoornaar opsporen?
Online app voor het opsporen van nesten
Deze app is webbased en kan via een browser op elk toestel geraadpleegd worden: http://www.isabovzw.com/apps
Deze app zal ook in 2023 beschikbaar zijn om nesten op te sporen. Hier verschijnen alle meldingen van individuen en nesten.
Het biedt ook de mogelijkheid om een opsporing volledig op kaart uit te werken.
Hulp nodig met de app? Contacteer ons en we helpen je graag verder
Opsporen van nesten – basis
Hoe maak je een lokpot?
- Potje met deksel – gaatje van 6-8 mm in het deksel
- Wiek (Stofdoek/dweildoek reep van 2-3 cm breed)
Ingrediënten voor de lokstof per gewicht:
- 1/3e blond bier (cara pils werkt ook)
- 1/3e witte wijn
- 1/3e suiker
Trappit als Lokstof:
- Je kan Trappit in een verstuiver doen en Trappit gebruiken om de wiek te bevochtigen om zo hoornaars naar een nieuwe pot te lokken.
- Ervaring leert dat eens een AH vliegt op een bepaalde lokpot, de zelfgemaakte lokstof even goed werkt.
Hoe zoek je het nest?
Stap 1
Lokpot plaatsen
- Net onder ooghoogte
- Op een open locatie
- Met uitleg
- Dagelijks controleren
- Meeste succes tussen 13u en 17u.
Stap 2
De gevangen hoornaar merken
Om er zeker van te zijn dat je dezelfde hoornaar observeert, moet je hem vangen en merken.
Wat heb je nodig?
- Gebruik Posca merkstiften of acrylstiften in verschillende kleuren.
- Een merkbuisje met stamper zodat het merken veilig kan gebeuren.
Hoe merk je een hoornaar?
- Gebruik voor elke wesp een verschillend merkteken of kleur. Zo merk je elke wesp uniek. Drinkt een hoornaar van de lokstof? Dan plaats je het merkbuisje over de wiek van de wiekpot.
- Zet de stamper op de opening van het merkbuisje. Zo sluit je het merkbuisje en vang je de hoornaar.Steek de stamper dieper in het merkbuisje.
- Klem de hoornaar met zijn rug tegen het roostertje van het merkbuisje.
- Kleur de hoornaar op de bovenkant van het borststuk met een kleurstift. Laat de hoornaar nog even in het merkbuisje zitten. Zo kan de stift opdrogen.
Stap 3
Laat de hoornaar terug drinken aan de wiekpot
Laat de hoornaar eerst drinken van de lokpot. Het is belangrijk om de hoornaar rustig op de nieuwe wiekpot los te laten en traag te bewegen, zodat die niet onmiddellijk wegvliegt, maar eerst een portie vloeistof drinkt. Tip: Als je het merkbuisje horizontaal tegen de rand van de wiekpot houdt en wacht tot de hoornaar contact maakt met de natte wiek, begint ze meestal te drinken en kan je het buisje rustig wegnemen.
Na het merken zal het een tijdje duren voor de hoornaar terugkomt naar de wiekpot.
Stap 4
Observeer de vliegrichting en de vliegtijden.
Door de vliegrichting en vliegtijd te observeren, weet je waar je het
nest moet gaan zoeken. Meet de vliegrichting en vliegtijd van de verschillende individuen op de wiekpot.
Meet de vliegtijd een aantal keren tot die ongeveer constant is.
Per minuut dat de hoornaar erover doet om naar het nest te vliegen, de vloeistof af te geven en terug naar de wiekpot te komen, tel je 100 meter. Als een hoornaar er bvb 6:30 min over doet, zit het nest op ongeveer 650 meter.
De 100 meter = 1 minuut is een richtlijn, in de praktijk merken we dat het nest dikwijls nog wat verder zit. Eenmaal je een duidelijke richting en tijd hebt, kan je wiekpotten verplaatsen. Zo kom je steeds dichter bij het nest.
Stap 5
Zet de vliegrichtingen en vliegtijden op de kaart van opsporingsapp.
Door lijnen (vliegrichtingen) vanop verschillende wiekpotten op kaart te zetten, kan de locatie van het nest bepaald worden.
Stap 6
Daar waar vlieglijnen snijden wordt meestal het nest gevonden. (in de buurt)
Opsporen van nesten – “herprogrammeren” van de hoornaars
Wetenschappelijk onderzoek bij papierwespen heeft aangetoond dat er meer vloeistoffen (water en suikers) dan vaste stoffen (eiwitten) nodig zijn in een nest.
Met deze wetenschap in het achterhoofd kunnen we de techniek van het “herprogrammeren” gebruiken.
Stap 1
Lokpot plaatsen
- Net onder ooghoogte
- Op een open locatie
- Met uitleg
- Dagelijks controleren
- Meeste succes tussen 13u en 17u.
Stap 2
De gevangen hoornaar merken
Om er zeker van te zijn dat je dezelfde hoornaar observeert, moet je hem vangen en merken.
Wat heb je nodig?
- Gebruik Posca merkstiften of acrylstiften in verschillende kleuren.
- Een merkbuisje met stamper zodat het merken veilig kan gebeuren.
Hoe merk je een hoornaar?
- Gebruik voor elke wesp een verschillend merkteken of kleur. Zo merk je elke wesp uniek. Drinkt een hoornaar van de lokstof? Dan plaats je het merkbuisje over de wiek van de wiekpot.
- Zet de stamper op de opening van het merkbuisje. Zo sluit je het merkbuisje en vang je de hoornaar.Steek de stamper dieper in het merkbuisje.
- Klem de hoornaar met zijn rug tegen het roostertje van het merkbuisje.
- Kleur de hoornaar op de bovenkant van het borststuk met een kleurstift. Laat de hoornaar nog even in het merkbuisje zitten. Zo kan de stift opdrogen.
Stap 3
Laat de hoornaar terug drinken aan de wiekpot
Laat de hoornaar eerst drinken van de lokpot. Het is belangrijk om de hoornaar rustig op de nieuwe wiekpot los te laten en traag te bewegen, zodat die niet onmiddellijk wegvliegt, maar eerst een portie vloeistof drinkt. Tip: Als je het merkbuisje horizontaal tegen de rand van de wiekpot houdt en wacht tot de hoornaar contact maakt met de natte wiek, begint ze meestal te drinken en kan je het buisje rustig wegnemen.
Na het merken zal het een tijdje duren voor de hoornaar terugkomt naar de wiekpot.
Stap 4
Noteer de tijden en vliegrichting.
Stap 5
Zet de vliegrichtingen en vliegtijden op de kaart van opsporingsapp.
